Borsada Nasıl Kazanırım?

Hiç kimse borsaya para kaybetmek için girmez. Her borsaya giren para kazanma arzusu ile girer. Kimileri ek gelir için, kimileri, büyük paralar kazanmak için kimileri de sadece borsa işiyle uğraşarak para kazanmak için girer.

Sonuç itibarıyle herkes borsadan para kazanmak ister. Borsa da, banka faizi, döviz alış satışı, emtia alış satışı, hazine bonosu, altın alış satışı gibi bir yatırım aracıdır. Ancak yatırım araçları arasında en riskli olanıdır. Daha önceki bir borsa yazımda paylaştığım formülü yine yazacağım :

Yüksek Getiri = Yüksek Risk
Düşük Getiri   = Düşük Risk

Burada borsa, birinci formülü, banka faizi gibi yatırım enstrümanları da ikinci formülü yansıtır. Borsada para kazanmanın altın kuralı hisseleri iyi takip etmek, hisse düştüğünde alıp yükseldiğinde satmaktır.Ama bunu yapmadan önce borsayı çok iyi araştırmanızı ve borsayla ilgili her şeyi öğrenmenizi öneririm. Eğer borsaya yeni girecekseniz, borsaya girerken bunlara dikkat edin başlıklı yazımı da okumanızı tavsiye ederim. 
Ülkemizde kulaktan dolma bilgilerle, dedikodularla iş yapma çok fazla olduğu için bilinçsiz davranışlarla çok büyük zararlar ve kayıplar veriyoruz. Borsada bu alanlardan biri. Herkes borsadan çok fazla para kazanıldığını düşünerek heves ediyor. Bilgi sahibi olmadan, okumadani araştırmadan, takip etmeden asla borsaya girmeyin. Eğer aceleci biriyseniz yine borsaya girmemenizi tavsiye ederim. Acelecilikle borsada çok büyük paralar kaybeden ve servetinin büyük kısmını borsada eriten bir çok insan tanıyorum. Bu yazdıklarımdan dolayı karamsar olmayın. Benimki sadece dostane bir tavsiye. Hadi o zaman neymiş bu borsa ve nasıl oynanırmış öğrenelim. 

BIST Nedir ?

Borsa İstanbul AŞ
Ülkemizde borsanın eskiden adı İMKB (İstanbul Menkul Kıymetler Borsası) idi. Yeni  adı 4 Nisan 2013 yılında Borsa İstanbul olarak değişti. IMKB 100 endeksi de BIST 100 olarak güncellendi.

Borsada işlem gören şirketler açısından en büyük avantaj; Halka açık ve borsada işlem gören şirketler, düşük maliyetli ve uzun vadeli finansman olanaklarından yararlanmaktadır. Şirket bilgilerinin yurtiçi ve yurtdışındaki yatırımcılara sürekli olarak ulaşması tanıtıma katkı sağlarken, sermaye piyasalarının denetim mekanizmaları kurumsallaşma sürecini hızlandırmaktadır. 

Borsada Ne Zaman İşlem Yapabilirim?

Borsada sadece hafta içi işlem yapabilirsiniz.
Borsa hafta içi saat 10.00 da açılarak işlemler başlar
Saat 13.00 ile 14.00 arası öğle tatili olduğu için kapalıdır
İşlem gününü akşam saat 18.00 da bitirir.


Borsada İşlem Gören Şirketleri Nereden Takip Edebilirim?

Borsada işlem gören yani hisse senedi sahibi şirketler tüm bilgilerini "Kamuyu Aydınlatma Platformu" kısaca KAP'a bildirmek zorundadır. Hisse senedi şirkete ait bilanço bilgilerini şirket analizlerini, genel kurul toplantılarını ve tüm finansal bilgileri buradan takip edebilirsiniz. KAP a girmek için buraya tıklayın

KAP dışında şirket bilgilerini Borsa İstanbul'un günlük bültenlerinden de takip edebilirsiniz. Günlük bültenler için buraya tıklayın
BIST 100 endeksinde toplam 244 şirket vardır. Bu sayı giren ve çıkan şirketlerle zamanla değişiklik gösterebilir. Borsada işlem gören şirketlerin listesini görmek için buraya tıklayın 

Hisse Senedi Grupları

Borsa İstanbul hisse senedi piyasasında işlem gören hisse senetleri belli kriterlere göre A grubu, B grubu, C grubu ve D grubu diye sınıflandırılır. Bu gruplandırma yapılırken kullanılan bazı kriterler vardır.

Halka açık piyasa değeri (fiili dolaşımdaki pay sayıları üzerinden hesaplanır)
Fiili dolaşımdaki pay sayıları
Fiili dolaşımdaki pay oranı
Gözaltı pazarında işlem görüp görmeme
Menkul kıymet yatırım ortaklıkları büyüklüklerine göre

Buna göre : 

A grubu hisse senedi: Fiili dolaşımdaki pay değeri 30 milyon TL ve üzeri olan hisse senedidir.

B grubu hisse senedi: Fiili dolaşımdaki pay değeri 10 milyon TL ile 30 milyon TL arasında olan hisse senedidir.

C grubu hisse senedi: Fiili dolaşımdaki pay değeri 10 milyon TL’nin altındaki hisse senedidir.

D grubu hisse senedi: Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP), Serbest İşlem Platformu (SİP), Nitelikli Yatırımcı İşlemleri Pazarı (NYİP) veya Gözaltı Pazarı’nda (GP) işlem gören hisse senedidir.

Hisse senedinin yer aldığı gruba göre, uygulamada aşağıdaki farklılıklar ortaya çıkar:

A ve B grubu hisse senetlerinde bekleyen emirlerin derinlik bilgileri veri yayın ekranlarında (Matriks, Foreks gibi) 5 kademeye kadar gösterilirken, C grubu hisse senetlerinde tek kademe gösterilir.
A ve B grubu hisse senetleri; sürekli müzayede işlem yöntemine tabidir ve ayrıca kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilirler. C grubu hisse senetlerinde; piyasa yapıcı veya likidite sağlayıcısına sahip olması durumunda sirekli müzayede işlem yöntemi uygulanabilir. Aksi durumda, tek fiyat işlem yöntemine tabi olurlar. C grubu hisse senetleri; kredili alım veya açığa satış işlemlerine konu olamazlar.
B grubu hisse senetleri, belli bir anda oluşacak açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabidir. Buna göre; bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda B grubu hisse senetlerinde oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunması zorunlu olup, ayrıca bu hisse senetlerinde gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranları değiştirilemez ve teminat alınmadan emirler kabul edilemez.
B grubu hisse senetleri; sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında en çok %50’si oranında özkaynak olarak kabul edilebilir.
C grubu hisse senetleri, belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabidir. Buna göre; bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda C grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olup, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranları değiştirilemez ve teminat alınmaksızın emir kabul edilemez.
C grubu hisse senetleri; sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında özkaynak olarak kabul edilemez.

A Grubu Hisseler

ADANA

E

BOLUC

E

GOODY

E

LKMNH

E

TEKTU

E

ADBGR

E

BOYP

E

GOZDE

E

LOGO

E

THYAO

E

ADEL

E

BRISA

E

GRNYO

E

MARTI

E

TIRE

E

ADESE

E

BRSAN

E

GSDHO

E

MEPET

E

TKFEN

E

ADNAC

E

BRYAT

E

GSRAY

E

METRO

E

TKNSA

E

AEFES

E

BSOKE

E

GUBRF

E

MGROS

E

TMSN

E

AFYON

E

BTCIM

E

GUSGR

E

MNDRS

E

TOASO

E

AKBNK

E

BUCIM

E

HALKB

E

MRDIN

E

TRCAS

E

AKCNS

E

CARFA

E

HEKTS

E

MRSHL

E

TRGYO

E

AKENR

E

CARFB

E

HLGYO

E

NETAS

E

TRKCM

E

AKFEN

E

CCOLA

E

HURGZ

E

NTHOL

E

TSKB

E

AKFGY

E

CEMAS

E

IEYHO

E

NTTUR

E

TSPOR

E

AKGRT

E

CEMTS

E

IHEVA

E

NUGYO

E

TTKOM

E

AKMGY

E

CIMSA

E

IHLAS

E

NUHCM

E

TTRAK

E

AKSA

E

CLEBI

E

IHMAD

E

ODAS

E

TUKAS

E

AKSEN

E

CMBTN

E

INDES

E

OTKAR

E

TUPRS

E

AKSGY

E

DEVA

E

IPEKE

E

OYAYO

E

TURGG

E

AKSUE

E

DGATE

E

ISCTR

E

OZGYO

E

ULKER

E

ALARK

E

DGGYO

E

ISFIN

E

OZKGY

E

ULUSE

E

ALBRK

E

DGKLB

E

ISGSY

E

PAGYO

E

ULUUN

E

ALCAR

E

DOAS

E

ISGYO

E

PARSN

E

UNYEC

E

ALCTL

E

DOCO

E

ISMEN

E

PETKM

E

USAK

E

ALGYO

E

DOHOL

E

ISYAT

E

PETUN

E

USAS

E

ALKIM

E

DYOBY

E

ITTFH

E

PGSUS

E

UYUM

E

ANACM

E

ECBYO

E

IZMDC

E

PNSUT

E

VAKBN

E

ANELE

E

ECILC

E

IZOCM

E

POLHO

E

VERTU*

E

ANHYT

E

ECZYT

E

JANTS

E

PRKME

E

VERUS

E

ANSGR

E

EGEEN

E

KARSN

E

RHEAG

E

VESBE

E

ARCLK

E

EGGUB

E

KARTN

E

ROYAL

E

VESTL

E

ARENA

E

EGSER

E

KATMR

E

RYGYO

E

VKFYO

E

ARSAN

E

EKGYO

E

KCHOL

E

RYSAS

E

VKGYO

E

ASELS

E

ENKAI

E

KILER

E

SAFGY

E

YATAS

E

ASLAN

E

ERBOS

E

KIPA

E

SAHOL

E

YAZIC

E

ASUZU

E

EREGL

E

KLGYO

E

SANKO

E

YGGYO

E

ATLAS

E

ETYAT

E

KNFRT

E

SARKY

E

YGYO

E

AVGYO

E

EUHOL

E

KOMHL

E

SASA

E

YKBNK

E

AVISA

E

EUKYO

E

KONYA

E

SELEC

E

YKGYO

E

AYEN

E

EUYO

E

KORDS

E

SISE

E

YUNSA

E

AYGAZ

E

FENER

E

KOZAA

E

SKBNK

E

ZOREN

E

BAGFS

E

FINBN

E

KOZAL

E

SNGYO

E

BANVT

E

FROTO

E

KRDMA

E

SODA

E

BFREN

E

GARAN

E

KRDMB

E

TATGD

E

BIMAS

E

GENTS

E

KRDMD

E

TAVHL

E

BIZIM

E

GEREL

E

KRSTL

E

TBORG

E

BJKAS

E

GLYHO

E

KUTPO

E

TCELL

E

BMEKS

E

GOLTS

E

KUYAS

E

TEKST

E

B-C-D Grubu Hisseler

tr height="17" style="height: 12.75pt;">

D GRUBU				C GRUBU				B GRUBU
AKPAZ	E			ALNTF	E			ACSEL	E
ANSA	E			AVIVA	E			AGYO	E
ARTI	E			AYCES	E			AKGUV	E
ARTOG	E			BISAS	E			AKSEL	E
ASCEL	E			BRMEN	E			ALKA	E
ASYAB	E			BURVA	E			ALYAG	E
ATSYH	E			DENIZ	E			ANELT	E
AVHOL	E			DESA	E			ARBUL	E
AYES	E			DIRIT	E			ARMDA	E
BAKAN	E			DOBUR	E			ATAGY	E
BALAT	E			DOGUB	E			ATEKS	E
BASCM	E			DZGYO	E			ATPET	E
BEYAZ	E			EGPRO	E			AVOD	E
BMELK	E			EMNIS	E			AVTUR	E
COSMO	E			FFKRL	E			BAKAB	E
DARDL	E			FONFK	E			BLCYT	E
DENGE	E			GDKGS	E			BNTAS	E
EKIZ	E			GLBMD	E			BOSSA	E
EPLAS	E			GLRYH	E			BOYNR	E
ESEMS	E			HZNDR	E			BRKO	E
ETILR	E			IDGYO	E			BRKSN	E
FENIS	E			INFO	E			BURCE	E
FRIGO	E			ISATR	E			CELHA	E
GEDIZ	E			ISBTR	E			CMENT	E
GENYH	E			ISKUR	E			COMDO	E
GNPWR	E			KAPLM	E			CRDFA	E
GYHOL	E			KLNMA	E			DAGHL	E
HALKS	E			KRGYO	E			DAGI	E
IDAS	E			KRTEK	E			DENCM	E
ISBIR	E			LIDFA	E			DERIM	E
IZFAS	E			LINK	E			DESPC	E
IZTAR	E			LUKSK	E			DGZTE	E
KERVN	E			METUR	E			DITAS	E
KPHOL	E			NIBAS	E			DMSAS	E
KRSAN	E			OYLUM	E			DURDO	E
KSTUR	E			OZBAL	E			EDIP	E
LATEK	E			PKENT	E			EGCYH	E
MANGO	E			RAYSG	E			EGCYO	E
MCTAS	E			SEKFK	E			EGLYO	E
MEGAP	E			SNPAM	E			EMKEL	E
MEMSA	E			TUDDF	E			ERSU	E
MENBA	E			ULAS	E			ESCOM	E
MERIT	E			YAPRK	E			FLAP	E
METAL	E							FMIZP	E
MMCAS	E							GARFA	E
MZHLD	E			C LİSTESİ TOPLAMI	43			GEDIK	E
ORMA	E							GEDZA	E
OSMEN	E							GSDDE	E
OZRDN	E							HATEK	E
PLASP	E							HDFGS	E
POLTK	E							IHGZT	E
RODRG	E							IHYAY	E
SEKUR	E							INTEM	E
SELGD	E							KAREL	E
SERVE	E							KENT	E
SEYKM*	E							KERVT	E
SODSN	E							KLMSN	E
TACTR	E							KRATL	E
TARAF	E							KRONT	E
TCHOL	E							MAALT	E
TKURU	E							MAKTK	E
TRNSK	E							MERKO	E
UMPAS	E							MIPAZ	E
UZERB	E							MRGYO	E
VANGD	E							OLMIP	E
YBTAS	E							ORGE	E
YESIL	E							OSTIM	E
YONGA	E							PEGYO	E
								PENGD	E
D LİSTESİ TOPLAMI	68							PIMAS	E
								PINSU	E
								PKART	E
								PRKAB	E
								PRZMA	E
								PSDTC	E
								RTALB	E
								SAMAT	E
								SANEL	E
								SANFM	E
								SAYAS	E
								SILVR	E
								SKTAS	E
								SNKRN	E
								SONME	E
								SRVGY	E
								TGSAS	E
								TMPOL	E
								TSGYO	E
								TUCLK	E
								UTPYA	E
								VAKFN	E
								VAKKO	E
								VKING	E
								YAYLA	E
								YYAPI	E
								B LİSTESİ TOPLAMI	95

Borsada İşlem Gören Hisse Senetlerini Nasıl ve Nereden Takip Edeceğim?

Borsada işlem gören hisse senetlerini bankalar ve aracı kurumlar vasıtasıyla takip edebilirsiniz. Banka vasıtasıyla borsada anlık işlem yapabilir ve hisse senedi fiyatlarını anlık görebilirsiniz. Bunların dışında 15 dakika gecikmeli borsa izleyebileceğiniz çok sayıda internet sitesi de mevcuttur. Bunlardan bazıları : 

http://finans.mynet.com/borsa/seansistatistigi/

http://bigpara.hurriyet.com.tr/borsa/hisse-fiyatlari/

http://uzmanpara.milliyet.com.tr/borsa/hisse-fiyatlari/

Bu web siteleri size 15 dk gecikmeli tüm hisse senetlerini listeler ve az sayıda da olsa hisse senedi sahiplerinin yorumlarını da okuyabilirsiniz. Hisse senetlerini aktif takip ve analiz eden çok sayıda insan vardır. Bu kişiler sadece alıp sattıkları hisse senetlerini değil, çok sayıda hisse senedini de sürekli takip eder. Genellikle de hisse senetleri hakkındaki düşünce, analiz ve yorumlarını da paylaşırlar. Paylaşım yapılan ve çok yoğun kullanılan bazı borsa yorum ve öneri sitelerini de paylaşmakta fayda var:

https://tr.investing.com/

https://temelanaliz.net/

https://kanalfinans.com/raporlar/hisse-yorumlari

http://www.borsagundem.com/hisse-onerileri

Hisse senedi alacağınız zaman bu sitelere de bir göz atmanızda yarar var. Gözden kaçırdığınız, haberdar olmadığınız ya da gelecekle ilgili bir haber yorumunu buradan yakalayabilirsiniz. Dediğim gibi borsayı çok sıkı takip eden kişiler çok sıkı taramalar ve analizler yaparlar. Bu yorum sitelerinde bu bilgileri size ücretsiz sunarlar. Borsada hiç kimseye güvenmeyin tamamen kendi aklınızla iş yapın. Ancak yeni başladığınız ilk aylarda bu bilgilere ihtiyaç duyabilirsiniz.


Borsa Analizleri Nedir ve Nasıl Yapılır?

Borsa analizleri iki çeşittir. Teknik analiz ve temel analiz. 

Teknik analiz, sadece forex piyasalarında değil tüm finansal piyasalarda kullanılan bir kavramdır. Teknik analiz, geçmiş fiyat hareketlerine bakarak, gelecekte oluşabilecek fiyat hareketlerini tahmin edebilmek olarak açıklanabilir. Yatırımcıların, özellikle forex gibi volatilitenin yüksek olduğu piyasalarda oldukça fazla başvurdukları bir analiz yöntemidir. Temel analize kıyasla, daha rasyonel sonuçlar elde edildiği ve geçmiş verilere dayandığı için daha güvenilir sonuçlar verdiği söylenebilir. Ancak, gerek akademik düzeyde gerekse piyasalarda teknik analiz mi temel analiz mi daha iyi sonuç verir derseniz bunun net bir cevabı yok.


Teknik analiz, yukarıda da bahsettiğim gibi hemen her piyasada kullanılır ama en iyi borsada teknik analiz yöntemlerinin çalışır diyebilirim. Ancak, hisse bazlı spekülatif hareketler, şirket ile ilgili önemli haberler/açıklamalar veya bilanço ile ilgili gelişmeler, hisse teknik analiz yöntemlerinin etkisini azaltır.


Temel Analiz, piyasada işlem yapan bireysel ve kurumsal yatırımcıların karar alırken kullandıkları yöntemlerden biri de temel analizdir. Kısa vadeli karar almak için genellikle teknik analiz kullanılırken,  orta ve uzun vadeli kararlar alırken de temel analiz yöntemleri kullanılır. . Temel analiz yöntemleri ile bir ülkenin para biriminin etkilendiği verileri kullanarak, ileride hangi fiyat seviyesinde işlem görmesi gerektiği de tahmin edilebilir. Bu verilerden birkaçı;  ülkedeki enflasyon, ülkenin uyguladığı politika faizi veya ülkenin cari açık/cari fazla verisi gibi makroekonomik verilerdir. 

Sadece ekonomik veriler değil, aynı zamanda bir ülkenin siyasi ve politik gelişmeleri de temel analiz kapsamına girmekte ve ilgili ülkenin para birimi üzerinde olumlu/olumsuz etkilere neden olmaktadır. 


Borsa Grafikleri Nasıl ve Nereden Okunur?

Borsada sık kullanılan grafikleri oluşturmak ve değerlendirmek için (buna genellikle "grafik okuma" denir.) teknik analizden faydalanırız. Teknik analiz yapabilmeniz için bilgi sahibi olmanız gerekir. Borsa grafiklerini oluştururken indikatörlerden yararlanırsınız. İndikatörler sayesinde ortaya bazı rakamsal veriler çıkar. Bu veriler sizin kısa vadede nasıl davranacağınızı belirlemenize yardımcı olur.
En sık kullanılan ve bilmenizde yarar gördüğüm indikatörler, Bollinger Bantları, Relative Strength İndex(RSI), Moving Average Convergence Divergence (MACD), Fibonacci geri çekilmesi, İchimoku bulutları, diyebilirim.
Teknik analizde kullanılan indikatörlerin ne anlama geldiği, nasıl çizildiği ve okunduğuna dair https://www.youtube.com/ da çok sayıda video bulabilirsiniz.

Borsa grafiklerini oluşturabileceğiniz ve çok iyi çalışan iki web sitesini rahatlıkla kullanabilirsiniz.

https://tr.investing.com/

https://tr.tradingview.com/

Her iki sitede çok sayıda kullanıcı tarafından aktif kullanılmaktadır.


Borsa Nelerden Etkilenir?

Borsa ile ilgili bilmeniz gereken en önemli konulardan biri de borsayı etkileyen unsurlardır. 
Hisse senedi fiyatları arz ve talebe göre değişkenlik gösterir. Arz ve talepte meydana gelen değişmeler fiyat hareketliliğine yol açar. Ayrıca arz ve talep üzerinde de etkili olan birçok faktör vardır. Örneğin; ülkelerdeki ekonomik, siyasi olaylar, jeopolitik riskler başlıca unsurlardandır. Diğer taraftan küresel ekonomideki önemli gelişmeler tüm ülke ekonomilerini etkileyebileceği gibi, işlem gerçekleştirdiğiniz ülkedeki şirketlere de yansıyabilir. Global konjonktürdeki değişiklik, dünya piyasalardaki hızlı satışlar da borsanın düşmesine sebep olabilir. Bazı emtia ve dövizlerdeki yükselişler de borsada düşüşe yol açan etkenler arasındadır. Makro ekonomik veriler de borsalar üzerinde oldukça etkilidir. Ülkelerin açıkladığı enflasyon, işsizlik, istihdam, faiz oranları ve diğer önemli verilerin ardından borsalarda fiyat dalgalanmaları oluşabilir.


Borsa düşerken, bazı hisse senetleri de yükselebilir. Bu tamamen o şirketin yaptığı işle ve faaliyet alanıyla ilgilidir. Bu durumları çok yakın takip edip hızlı analiz etmelisiniz. Bunun tek yolu sağlam ve doğru bilgidir. Borsada para kazanabilmeniz için bu çok önemlidir.Doğru bilgiye ne kadar çabuk ulaşırsanız borsada para kazanma ihtimaliniz tahmininizden bile daha yüksek olur. Doğru ve önemli bir haber çoğunlukla temel ve teknik analizin önüne geçer. İyi bir haberle almış olduğunuz hisse senedi birden yükselmeye başlar. Tam tersi kötü bir haberle de hisse senedinde düşüş başlar. 

Bir hisse senedi yatırımında şirketin karlılığı ve faaliyetine önem vermelisiniz. Hisse senedi işlemi gerçekleştirmeden önce de şirket hakkında iyi bir araştırma yapmalısınız. Özetle; şirketle ilgili A’dan Z’ye tüm bilgileri edinmelisiniz. Bütün bu bilgiler ışığında doğru stratejiyle ilerlemelisiniz. Doğru bir strateji işlem yaparken en büyük yardımcınız olacak. Borsada başarılı yatırımcılar arasında yer almak istiyorsanız doğru stratejiyle beraber risk ve sermaye yönetimiyle hareket etmelisiniz.

Borsa duayeni ünlü yatırımcı Warren Buffet'in hisse senedi seçimiyle ilgili çok güzel bir sözü var : " Eğer bir hisse senedine 10 yıl sahip olmaya razı değilseniz, 10 dakika bile sahip olmayın."

Özetle, haber ve bilgi çok önemli. Hızlı ve doğru bilgi alabilmek için cep telefonunuza da haber uygulamalarını muhakkak ekleyin. İnternette haber sitelerinde bulunan ekonomi, finans haberlerini yakından takip edin.


Borsada Sık Kullanılan Terimler

Borsada işlem yapmaya başlayıp sıkça karşılaşacağınız bazı terimler olacak. En sık kullanılan borsa terimlerini de aşağıda paylaşıyorum. Bunları bilmenizde yarar var.

Açığa Satış: Borsanın mantığı alım – satıım farkından kazanç elde etmek olsa da açığa satış işlemi yaparak değeri düşen menkul kıymetlerden getiri elde edebilirsiniz. Bu sadece A grubu hisse senetleri için geçerli bir durumdur. Diğer yatırım araçları üzerinde bu borçlanarak para kazandıran özelliği uygulayamazsınız. Bu işlemin mantığı şöyledir; değeri düşmesini beklediğiniz menkul kıymete direkt satış emri veriyorsunuz. Böylece trendin yönü düşüş eğilimine girdiğinde kazanç elde edersiniz. Aksine tam tersi yükseliş meydana gelirse, zarar edersiniz. Bu oldukça avantajlı bir özelliktir. Fakat A grubu hisse senetleri diğer yatırım araçlarına göre risklidir. Riskli olduğu kadar doğru izlenen stratejiler sonucunda yüksek getirilerin elde edilmesini mümkün kılar.

Açık Pozisyon: Açık pozisyon daha çok borsanın uzantısı olan Vadeli işlem ve opsiyon borsaları tarafında kullanılan bir terimdir. Mevcut açılmış, kapatılmamış pozisyonlara verilen isimdir.

Aracı Kurumu: Borsa ve yatırımcı arasında köprü görevi gören aracılık hizmetinde bulunan kurum veya kuruluşlara verilen isimdir. Bu ya borsa işlemi yaptıran bankalar ya da özel şirketlerdir. Yatırım süresi boyunca vermiş olduğunuz alım – satım emirlerini borsaya uygun olarak düzenleyerek, sisteme iletir. Böylece arz ve talep unsurlarının birbirini karşılamasıyla işlemleriniz sistem tarafından otomatik olarak gerçekleştirilir.

Arbitraj: Arbitraj kur farkı anlamına gelir. Borsada işlem gören yatırım araçlarını alıp – satma işlemine aradaki fiyat farklarını ibare alan terimdir.

Ayı ve Boğa Eğilimi: Borsa yatırımcılarının trendin eğilim yönüne göre kendi aralarında kullandıkları jargondur. Ayı eğilimi denildiğinde fiyatların düşüşte olduğunu taban seviyesine ineceği anlamına gelirken, boğa eğilimi ise yükselişi ifade eder. Araçların değeri düşeceğinde satış, yükseleceğinde ise alım yapılır. Böylece aradaki farktan kazanç elde edilir.

Baz Fiyat: Menkul kıymetlerin borsa işlem saatleri boyunca alabileceği en yüksek ve düşük fiyat limitlerini belirlemek amacıyla kullanılan terimdir. Buna yatırımcıların arz ve taleplerine bakılarak karar verilir.

Borsa Emirleri: Borsa emirleri denildiğinde ilk akla alım – satım gelse de özel emirler de bulunmaktadır. Bu emirler aracı kurumuna yazılı veya sözlü bir şekilde iki farklı türde iletilir. Bu doğrultuda kurumunuz emrinizi düzenleyerek borsa sistemine işleyerek, yatırımlarınızın gerçekleştirilmesinde aracılık yapar.

Borsa Fiyatı: Borsa fiyatı yatırımcıların arz ve talepleri sonucunda belirlenir.

Çapraz İşlem: Çapraz işlemde alıcı ve satıcı aynı taraftır. Bu elbette ki borsanın kurallarına göre uygulanır.

Emir İyileştirilmesi: Emir iyileştirilmesi denildiğinde verilen emrin tekrar düzenlenmesidir. Alımda fiyatlar yukarı, satışta ise aşağı çekilir.

Forward İşlemler: Vadeli işlem ve opsiyon borsalarında bulunan türev sözleşmelerdir. Alıcı ve satıcının belli bir kalitede ve miktarda olan aracı; anlaşılan fiyat üzerinden belirlenen tarihte teslimini ifade eder. Vade sonunda alıcı parayı, satıcı ise aracı karşı tarafa transfer eder.

Futures Piyasalar: Forward işlemlerinde olduğu gibi vadeli işlem ve opsiyon piyasalarında alım – satıma konu olan standart büyüklükteki sözleşmelerdir. Fiyat dışındaki kıstaslar aynıdır. Vade sonu geldiğinde teslimat tarihinde alınıp satılabilirler.

Kurtaj: Aracı kurumlarının borsa yatırımcılarının yapmış olduğu işlemlere aracılık ettiği için almış olduğu komisyon ücretine verilen isimdir.

Limitli Emir: Limitli emirde mevcut açmış olduğunuz pozisyonda alım – satımlarınıza sınırlandırmalar getirirsiniz.

Lot: İşlem hacminiifade eden terimdir. Menkul kıymetler piyasasında kullanılır. Borsa İstanbul’da 1 lot 1000 TL değeri gösterir

Sabır, Sabır, Sabır,

Borsada para kazanmak isteyen sabretmesini bilmelidir. Sabır borsanın temel kuralıdır bence. Bir çok insanın acelecilik yüzünden çok paralar kaybettiğine tanık oldum. Ben de borsadaki ilk zamanlarımda oldukça aceleci davranırdım. Başka bir hisse yükselişe geçerken hemen almak isterdim. Elimdeki hisse düşmeye başlayınca da daha da düşeceğini düşünerek hemen satardım. Zamanla ve epey bir miktar para kaybettikten sonra öğrendim ki borsada para kazanmak için sabırlı olmak lazım. Para kaybettikçe bilgim ve tecrübem artmaya başladı. Bir hisse senedinin fiyatı artmaya başladığında hemen balıklama atlamamak lazım. Çoğunlukla bu yükselişler sunidir. Tamamen yatırımcı çekmek için yapılır. Eğer hisse senediyle ilgili iyi bir haber ya da gelişme varsa sorun yok. Ama durup dururken yükseliyorsa hele bir de bu yükseliş çok hızlıysa uzak durmanızı tavsiye ederim. Hızlı yükselişlerin hızlı düşüşü olur ve büyük ihtimalle sizi bayağı bir eksiye götürür. Genellikle bu tip düşmeler sonunda hisse bir süre düştüğü yerde yatay seyreder. Siz de uzunca bir süre beklemek zorunda kalabilirsiniz zararınızı kurtarmak için. İlk baştaki hedefinizden de git gide uzaklaşırsınız; para kazanma hedfinden. İlk hedefiniz yerini zararı kurtarma hedefine dönüşür. Çok zarardaysanız yapacağınız en iyi şey beklemektir. Çünkü iyi biliyoruz ki tüm hisse senetleri dalgalı bir seyir izler. Düşen hisse bir gün mutlaka yükselir, yükselen hisse de mutlaka düşer. Bu iniş çıkışlar zamana yayıldığında çok sert hareketler göstermez.
Zararınız çoksa yapacağınız bir şey daha var. Borsacıların "Maliyet Kurtarma" dediği bir yöntem. Bunu en iyisi bir örnekle açıklamaya çalışacağım.

10 Mart 2018 1000 lot THY hissesini 20 TL den aldınız. Elinizde toplam 20.000 TL lik hisse senedi var.
30 Mart 2018 tarihinde hisse 20 TL den 15 TL ye düştü. Biraz daha beklediniz yükselecek diye. Ama hala yükselmedi ve 15 Haziran 2018 tarihinde hisse değeri 10 TL ye düştü. Zararınız 10.000 TL

Bu zararı azaltmak için alabildiğiniz kadar THY senedi alırsınız. Diyelim ki 1000 lot daha aldınız.
Yani 1000 X 10 TL = 10.000
Böylece 2.000 lot THY hisse senedinin ortalamasını yükseltmiş maliyetinizi de düşürmüş olursunuz.
(ben ve diğer borsacıların sıkça kullandığı bir metottur.)

Stop Loss Nedir ?

Türkçesi "Zarar Kes" olan bir terimdir. Çoğu zaman hayat kurtarıcıdır diyebilirim. Stop-loss, Daryl Guppy’ nin Share Trading isimli kitabında açıkça ifade ettiği gibi “bir aptal bile piyasaya girebilir. Tüm gerekenler para, bir broker ve hisse satın alma isteğidir”. Acemi yatırımcılar arsında bir hisseyi almada içgüdüsel davranmalar, bilgili bir taksi şoföründen yararlı bir tiyo veya komşunun kayınbiraderinden iyi olduğu konusunda güvence almalar sıklıkla görülen bir durumdur. Daha sonra meraklı bir şekilde aracı kurumunuzun web deki sayfasının başına çömelir ve hissenizin gökyüzüne doğru roketlemesini ve hedefi vurmasını beklersiniz.
Fakat.... her zaman bir fakat vardır. Ne zaman çıkmalısınız ?
Hisse fiyatları aşağıya doğru kaydığında içgüdüleriniz kaybetmeye dayanamadığı için hisseleri tutmaya devam edersiniz. Daha sonra....
Eğer aldığınız fiyattan daha aşağıya satarsanız para kaybedersiniz böylece satmaz ve kaybetmezsiniz !.....
Çıkma zamanını bilmek nasıl ve ne zaman girmeyi bilmekten daha önemlidir. Bundan dolayı stop-loss fikrini çıkış noktasını belirlemede kesin bir kural sağlamak için kullanıyoruz.
Bu iki önemli görevi yerine getiriyor ;
1- yatırımlarınızı koruyor, böylece fiyatlar düştüğünde kaybetmeyeceksiniz.
2- yukarı bir fiyat trendi kaçınılmaz bir şekilde aşağıya döndüğünde makul bir çıkış noktası sağlıyor.
Tanım ; stop-loss : fiyatlar belirli bir seviyeye düştüğünde hisseyi satmaktır.
Stop-loss talimatı geçerli hisse fiyatının altında bir stop noktası belirlemenizi sağlar ve o fiyat aşağıya geçilir geçilmez hisse satılır. Stop noktaları asla aşağıya doğru düzeltilmez. Sadece yukarıya doğru hisse fiyatını takip edecek şekilde düzeltilir. Eğer hisse büyük bir kazanç sağlarsa sizde son fiyattan çok aşağıda bir stop loss fiyatı koyarsanız hiçbir anlamı olmaz.

Bir stop-loss nasıl seçebilirim ?

Stop-loss birkaç yaklaşıma göre belirlenebilir. Temel olarak iki tür stop-loss vardır.
Sabit stop ve sürüklenen stop.

Sabit stoplar şöyle tanımlanabilir : bir hisse aldığınızda stop-loss’ unuzu belirler ve periyodik olarak stop-loss pozisyonunuzu güncelleştirirsiniz. Haftada bir veya iki haftada bir yukarı trend doğrultusunda stop-loss noktanızı yukarı doğru geliştirirsiniz.

Sürüklenen stop, fiyat hareketlerini takip için önceden belirleme metodudur. Uygun stop-loss noktasını hesaplamak için basitten karmaşığa kadar bir çok teknik vardır. Hepsinin aynı hedefi vardır, riski sınırlamak ve tarafsız bir çıkış noktası sağlamak.
Biz “countback” adı verilen özel bir metot üzerinde çalışacağız. Bu metot bono yatırımcısı Joseph Stowell tarafından geliştirilen 3-Bar Nett isimli metodun Daryl Guppy tarafından geliştirilmesiyle olmuştur.
Her sürüklenen stop metodu küçük dönüşlerden ve trend değişimlerinden koruma sağlayabilir ve ani fiyat hareketlerini dikkate alır. Countback metodu bunu başarılı bir şekilde uygular ancak, her şeye yarar bir hint yağı gibide algılamayın. Bunu yararlı bir teknik olarak görebilirsiniz.
Bir countback oluşturmak
Bir countback hesaplamak için adımlar aşağıda gösterilmiştir. Bu işleme başlamak için akşamın ilk saatleri olduğunu, bu güne ait fiyatları henüz aldığınızı ve yarın sabah aracı kurumunuza al talimatı vermeye karar verdiğinizi farz edin.

Adım 1- bu günün düşük fiyatından geriye doğru, daha düşük fiyatlı bir günle karşılaşıncaya kadar yatay bir çizgi çizin bu sizin birinci countback’ iniz olacak.
Adım 2- bu yeni düşük günün düşük fiyatından geriye doğru tekrar bir başka düşük güne gelene kadar yatay bir çizgi çekin. Bu sizin ikinci countback’ iniz olacak.
Adım 3- bu ikinci düşük günün düşüğünden ileri bu günkü tarihe kadar yatay bir çizgi çekin bu sizin talimat verdiğinizde stop-loss noktanız oluyor.

bu günün datasından (verdiğimiz örnekte akşamın ilk saatleri olduğunu ve bu güne ait dataları henüz aldığınızı hatırlayın) A olarak belirtilen yerden daha düşük bir günle karşılaşıncaya kadar yatay bir çizgi çekiyor ve B’ yi buluyoruz. Bu işlemi B noktasından daha düşük olan C noktasını buluncaya kadar tekrarlıyoruz. C noktasının düşük fiyatı yarın piyasaya girdiğinizde sizin stop-loss noktanız oluyor.

Şimdi bir sonraki güne gidelim. Yine bu günün datasını aldınız ve piyasadasınız. Yarınki trade esnasındaki stop-loss noktamızı hesaplamak için dün yaptığımız yaklaşımın aynısını uyguluyoruz. Eğer aşağıdaki şekle bakarsanız aynı işlemlerin tekrar stop-loss belirlemek için en son dataya da uygulandığını görebilirsiniz. Yeni A noktamızın düşüğü daha düşük bir nokta bulmak için geriye doğru uzatılıyor. Bu dünkü nokta, bizim yeni B noktamız oluyor. B noktası geriye yeni bir C bulmak için uzatılıyor. C noktasının düşüğü bugüne doğru ileriye uzatılıyor ve dünkü stop-loss noktasından biraz daha yukarıda yeni stop noktamız oluşuyor.

gelin şimdi bir countback stop-loss oluşturmak için gerekli bazı kuralları belirleyelim ;

Kural 1- asla aşağıya doğru stop koymayın. Eğer yeni stop-loss noktanız öncekinden daha düşükse onu atıyorsunuz. Bu kural asla bozulmamalı.
Kural 2- countback çizginiz üzerindeki aynı düşük fiyata denk gelen günleri yok sayın. İkinci contback çizginizi çekmek için ilkinden daha düşük bir nokta bulmalısınız. Eğer aynı düşük fiyata sahip bir çubuğa denk gelirseniz daha düşüğünü buluncaya kadar devam edin. Gerçekten hepsi bu kadar. Bu kuralları uygulayarak stop-loss noktamızı her yeni günün datası eklendikçe uzatabiliriz.

yukarıda da görüldüğü gibi D noktasından E noktasına çekilecek countback çizgisi D ve E noktalarının aynı düşük değere sahip olmasından dolayı 2. kural gereği yok sayıyoruz ve F noktasına kadar 1. countback çizgimizi çekiyoruz . daha sonra F noktasından G noktasına doğru 2. countback çizgimizi çekiyoruz ancak G noktasından bugüne doğru yani D noktasına doğru çizgi çekildiğinde yeni stop-loss noktasının bir öncekinden daha düşük olacağı görülüyor burada da 1. kural gereği bu stop-loss noktasını yok sayıyoruz. Bu gereklidir hiçbir şart altında stop-loss noktamızı daha aşağıya almıyoruz.

sonuç olarak ......

stop noktaları başarılı bir trade işleminin gerekli bir bölümüdür. Tahmine dayalı ve hissi çıkış kararı vermenizi önler ve pozisyonunuzu korur.
Countback metodu fiyat hareketlerini dikkate alan ve genellikle küçük dönüşleri yok sayan basit bir sürükleme metodudur.
Bu yaklaşımı aynı zamanda tersine de kullanabilirsiniz. Yani aşağı trendde countback çizgilerinizi yüksek noktalardan çizerek bir trend dönüşünü görmek için de kullanabilirsiniz. Bu durumda hisse bu giriş noktasını kestiğinde bunu yukarı trend için bir delil olarak kabul edebilirsiniz.


Hisse Senedi Nasıl Seçilir?

Bu bölüme başlamadan önce iki şeyden bahsedeceğim. Birincisi borsacılar arasında hisse senedine genellikle "kağıt" denir. Borsaya yeni başlıyorsanız bu kelimeyi çok sık duyacaksınız. İkincisi yine sık duyacağınız iki kelime : "Tavan - Taban" . 
Tavan : Hissenin tavan yapması adından da anlaşılacağı gibi hissenin çıkabileceği maksimum noktaya geldiğini ifade eder. BIST  tüm hisse senetlerinde tavanı +19,99 olarak belirlemiştir. Yani hiç bir hisse bu orandan fazla yükselemez.

Taban : Hissenin taban yapması adından da anlaşılacağı gibi hissenin düşebileceği  maksimum noktaya geldiğini ifade eder. BIST  tüm hisse senetlerinde tabanı -19,99 olarak belirlemiştir. Yani hiç bir hisse bu orandan fazla düşemez.
  
Borsada size para kazandıracak ve kaybettirecek enstrüman hisse senedidir. Hisse senedi seçiminde altın kural; "Hisseyi doğru zamanda almak ve doğru zamanda satmaktır" Tüm borsacılar bunun peşindedir. İşte bu yüzden sürekli borsa haberleri, ekonomi haberleri, siyaset, politika hatta spor haberleri bile izlenir. Borsada hemen her sektörden şirket bulunduğu için bir haber alakasız gibi görünen başka şeyleri etkiler. Hatırlarsanız bir de grafiklerden bahsetmiştim. Yani bir borsacı doğru hisse senedi seçimi yapmadan önce iki ana konu üzerinde çalışır.

1. Haber
2. Grafik

Sizlere tavsiyem grafik okumaya başladığınızda gözünüz iki indikatör üzerinde olsun. Birincisi RSI, ikincisi MACD. RSI size hissenin fiyat değeriyle ilgili bilgi verir. Yani hissenin fiyatı düşük, orta, yüksek ya da çok yüksek olabilir. Bunu en iyi RSI da görürsünüz. Fiyatı çok yükselmiş bir hisse almak size kısa sürede kayıp yaşatabilir. Bu yüzden fiyatı düşük hisse almak daha mantıklı olacaktır.
MACD ise size kısa ve orta vadede al-sat sinyalleri üretir. Kırmızı çizgi mavi çizgiyi kestiğinde al işareti, mavi çizgi kırmızıyı kestiğinde ise sat olarak yorumlanır. Her iki indikatör de bilinen sağlam hisselerde iyi çalışır.

Bu iki indikatör dışında bir de "Bollinger Bantları" vardır. Bollinger bantları ise hissenin sıkıştığında aşağı ya da yukarı yönlü bir patlama olacağını gösterir. Yukarıda da bahsettiğim gibi youtube videolarında indikatörlerle ilgili çok video var. Youtube den yararlanabilirsiniz.

Hisse senedi seçeceğiniz zaman ilk başlarda adını duymadığınız hiç bir fikriniz olmayan hisselere yönelmeyin. Eğer ilgi duyduğunuz, takip ettiğiniz bir sektör varsa o sektörde faaliyet gösteren bir şirketin hisse senedini almanı iyi olur. Ama ilgi duyduğunuz bir sektör yoksa o zaman yüksek hacimli bilinen şirketlere yönelin. Neden mi? Spekülatif haberlerin etkileyemediği, çok fazla iniş ve çıkışın yaşanmadığı hisselerdir. Acemiliğinizi böyle atmanız inanın bana çok yerinde olacaktır. Bu hisselerde ya az kazanırsınız ya da az kaybedersiniz. Bu hisseler genelikle uzun vade hisseleridir.

Bir de spekülatif haberlerden etkilenen ya da doğrudan spekülatörlerin yönlendirdiği adını sanını duymadığınız hisseler vardır. Bu hisselerde sert iniş ve çıkışlar olur. Bu esnada çok büyük paralar kaybetme ihtimaliniz çok büyük para kazanma ihtimalinizden daha yüksektir. Bunu iyi bilen spekülatörler hissenin  fiyatını birden yükseltirler. İlk başlarda çok heyecanlanırsınız ve mutlu  olursunuz. Bir türlü hisseyi satmaya eliniz varmaz. Beklersiniz hadi biraz daha, biraz daha. Yavaş yavaş fiyat düşmeye başlar. Korkarsınız ne oluyor diye.Tekrar yükselişe geçer hisseniz. Ohh dersiniz demek ki böyle böyle tavana gidecek. Sonra birden kağıt düşmeye başlar ama öyle böyle bir düşme görmemişsinizdir. 1-2 kademe değil 5-10-bazen 15 kademe hızında düşer ve satmaya fırsat bulamazsınız. Her gün bu dalgalanmalarda çok az kişi para kazanırken çok sayıda insan borsada para kaybeder. İşte bu yüzden "Stop Loss" önemlidir. Eğer stop loss koymuşsanız çok az bir zararla kapatırsınız. Akıllı borsacı stop loss koyar ya da tavanı beklemeyip kendince makul bir kar gördüğünde satar.

Borsada para kazanmak için birinci altın kural : Hisseniz yükselirken makul bir kar gördüğünüzde satın

Hisse senedi seçiminde çok önemli bir konu daha var. Asla paranızın tamamını tek bir hisseye yatırmayın. Üç, dört hatta beşe bölün. Böylelikle riskinizi dağıtmış olursunuz. Diyelim ki elinizdeki paranın tamamıyla 1 lotu 50 TL den 50.000 TL ile 1.000 lot A hissesinden aldınız ve hiç paranız kalmadı. Bu durumda riskiniz çok yüksektir. Tek bir ihtimal vardır. Ya çok kazanır ya da çok kaybedersiniz. Kağıdın fiyatı 35 TL ye düştüğünde basit hesapla zararınız 15.000 TL dir. Halbuki dediğim şekilde yapıp da üç tane daha hisseye bölerseniz buradaki zararınız da 3.750 TL olur. 

BIST te 300 e yakın hisse senedi işlem görüyor ve her birini takip etmeniz olanaksız. Ne zamanınız ne de enerjiniz yeter. En iyisi kendinize belli şirketlerin hisse senetlerini belirleyip onları takip etmenizdir. Hem böylelikle hissenin davranışlarını tepkilerini ve hatta destek direnç seviyelerini bile öğrenirsiniz. Bu size borsa hayatında çok şey kazandırır. En azından huyunu suyunu bilmediğiniz hisselerin belirsizliğinden korur. 


Borsa Psikolojisi

Bu bölüm o kadar önemli ki sayfalarca anlatsam da bitmez. Bu bölüm eski borsacıların çok iyi bildiği ve az sayıda kişinin uygulayarak para kazandığı, yeini borsaya başlayan kişilerin ise belki de tamamının ciddi  paralar kaybettiği bölümdür. Borsa psikolojisi soyut bir kavramdır. Ölçülemez. Farkedilemez. Temel analiz ya da teknik analizde elinizde bir takım metinsel ve rakamsal sonuçlar vardır. Ama dediğim gibi borsa psikolojisini ölçemezsiniz. Hisse senedi alım satımı yaparken davranışlarınıza çok dikkat edin. Ne demek istediğimi anlayacaksınız. Burayı biraz daha detaylı anlatmakta fayda var.

Hisse senedi alırken rutin bir gündeyseniz yani herhangi bir haber ve atraksiyon olmadığı sıradan bir günse alımı sakince yaparsınız. Sonra başlarsınız hissenizi izlemeye. Yavaş yavaş yükseliyorsa sizin de heyecanınız doğru orantılı olarak yavaş yavaş yükselir. Başlarsınız kendi kendinize sorular sormaya ne yapsam acaba satsam mı diye? Heyecanınız arttıkça satma güdünüz de artar. Tam tersinde de aynı şey geçerlidir. Yani aldığınız hisse düşmeye başladığında yine başlarsınız kendi kendinize sorular sormaya ne yapsam acaba satsam mı diye? Her iki durumda da heyecanınız artar ve kalp atışlarınız hızlanır. Bu an size hata yaptırabilecek bir andır. İşte bu yüzden çok sakin davranmaya çalışın. Eğer bilmediğiniz bir hissedeyseniz az bir kar gördüğünüz de bile satın. Çünkü ne yöne gideceğini tahmin bile edemezsiniz. Bildiğiniz bir hisseyse biraz daha sabırlı davranabilirsiniz. 

Daha önce de belirttiğim gibi borsada para kazanmanın birinci altın kuralı, Hisse yükselirken makul bir kar görüldüğünde satmaktır.

Borsa psikolojisinin yoğun yaşandığı durum hızlı yükseliş ve düşüş anlarıdır. Yükselen bir hisse gördüğünüzde tüm parayı bu hisseye yatırmak istersiniz daha çok kazanmak için. Hissenizin düştüğünü gördüğünüzde de daha fazla zarar yememek için hemen satmak istersiniz. Yukarıda da söylediğim gibi heyecanınız artar ve kalp atışlarınız hızlanır, bu da sizi hemen harekete geçirir. 

Özellikle yükseliş gördüğünüz bir hisseye tüm paranızı yatırmayın. Önce bir miktar, sonra bir miktar ve sonra bir miktar daha alın. 
Hisse senediniz düşüyorsa yine aynısını yapabilirsiniz. Önce bir miktar, sonra bir miktar ve sonra bir miktar daha satın. Örnek A hisse senedi fiyatı şimdiki değeri 1,90 TL. Yarın baktınız 1,95 olmuş ve yavaş yavaş yükseliyor 1,96 1,97..Yapacağınız alım elinizdeki parayı 2 ye 3 e bölerek hisse alımını öyle yapmak. Yani farklı kademelerde yapmak. Neden böyle yaptık? Çünkü aldığınız hisse bir anda çok fazla düşebilir ve büyük zarar edersiniz. Ama kademe kademe yaptığınızda örneğin paranızın 1/3 ü ile 1,95TL den alım yaptığınızda ve hissenin fiyatı 1,60 a gerilediğinde zararınız sadece paranızın 1/3 ü olur. Tüm paranızın 2/3 ü hala sizde kalır. Böylece paranızın 2/3 ü ile 1,60 a gerileyen hisseyi alır ve maliyet kurtarmış olursunuz.

Keriz Silkeleme Nedir?

Keriz silkeleme de tıpkı hisse senedine kağıt denmesi gibi borsacılar arasında sık kullanılan bir terimdir. Keriz silkeleme, bir hissenin hızlı hareketlerle yükselirken bir anda düşüşe geçmesi anında çok sayıda hisse sahibinin korkarak birden yaptığı satışlardır. Borsacılar özellikle spekülatörler buna keriz silkeleme der. Acemi borsacıların neredeyse her zaman düştüğü bir tuzaktır. İşte bu yüzden sabırlı olmalı biraz beklemelisiniz.


Borsada para kazanmak için ikinci altın kural : Hissenizi sattığınızda karınızı alın.

Nedir borsada para kazanmanın ikinci kuralı? Borsaya bir sermaye ile girersiniz. Diyelim ki 100.000 TL ile girdiniz. Aldığınız hisseleri zaman içerisinde alıp satarken, karlı satışlarınızda elde ettiğiniz karı alıp, ana sermaye ile yine işlemlerinize devam edin. 
Örnek, 100.000 TL niz 2 ay sonra 110.000 TL oldu. Burada ana sermaye dışındaki olumlu fark olan 10.000 TL yi çekip nakit olarak alın. Aksi taktirde sermayeniz zaman içinde eriyebilir. Tabii ki tam tersi de olabilir. Ama nedense ben sermayesini çok büyüten fazla kişi duymadım.


Pozisyonlar Kısa-Orta-Uzun Vade

Borsada hisse senedi seçerken ve ne zaman satacağınıza karar verirken sizi en çok meşgul edecek konudur. Pozisyon almak, pozisyon seçmek bir hisse senedinde ne kadar süre kalacağınızdır. Seçtiğiniz pozisyon duruma ve gidişata göre değişiklik gösterebilir. Ama sizlere tavsiyem olabildiğince kararlı davranmanızdır. Borsaya yeni başlayan arkadaşlar bana hep bu soruyu sorar. Şu hisseden alıcam ne kadar süre kalayım? Aslında nasıl bir pozisyon alacağına karar vermeye çalışıyor. 

Sağlam ve bilinen bir hisseye girecekseniz eğer, tavsiyem orta ve uzun vade düşünün.
Bilmediğiniz ama sürekli dalgalanan bir hisse alacaksanız kesinlikle kısa pozisyon alın.

Ünlü yatırımcı Warren Buffet, bu durumu yıllar önce yaşamış ve bize tecrübesini bir sözle aktarmış :

"10 yıl kalmayı düşünmeyeceğiniz bir hissede 10 dakika bile kalmayın."


Borsada para kazanmak için üçüncü altın kural : Bilmediğiniz kağıtlardan uzak durun.