İmalat Yapan İşletmelerin Eksikleri

Ülkemizde üretim yapan irili ufaklı binlerce tesis, atölye, fabrika ve imalathane bulunuyor. Bu işletmelerin büyük bir çoğunluğu KOBİ, aile şirketi ya da tek patronu olan çalışan sayısı 5 in altında olan imalathaneler. Hal böyle olunca küçük işletmelerin büyük bir kısmı kurumsallıktan uzak, biraz daha başına buyruk, veri girişine ve planlamaya özen göstermeyen, sanki daha çok günü kurtarırcasına çalışan bir görünüm alıyor. 

Bu yazımda imalat yapan işletmelerin en büyük eksiğinden bahsetmek istiyorum. Daha doğrusu imalat yapan küçük ve orta ölçekli işletmeler diyerek düzelteyim. Çünkü büyük fabrikaların gözle görünür bir eksikleri yok.

Küçük ve orta ölçekli imalat yapan işletmelerin en büyük eksiği kayıt tutmamalarıdır. Ne üretim planlaması, ne iş akışları, ne iş tanımları, ne de yapılan işlerin, kısacası neredeyse hiç bir şeyin kaydı yoktur. Her şey o an gelişir ve yapılır. Üretim planlaması yapılmadığı için işe bazen ortadan bile başlanabilir. Buna bağlı olarak tedarik zincirinde aksamalar meydana gelir. Üretimde kullanılacak aynı ya da benzer ürünler tekrar tekrar sipariş edilir. Yani üretim planlaması olmadığı için üretimde kullanılacak ilk madde, hammadde, yarı mamül vb satın alması da aksar. Aksamayla birlikte üretim bitiş tarihi de plansız ve belirsiz bir şekilde uzar. 

İmalat yapan işletmelerde işlem esnasında da kayıt alınmaz. Daha sonra müşteri yapılmış ürünle ilgili bir soru sorduğunda cevap vermek zorlaşır. Üretim esnasında kayıt tutulmaması şu sonuçları doğurur. Bitmiş ürünün neresinde hangi parçalar kullanılmıştı. Ne marka modeldi? Ölçüleri neydi?  Daha sonra müşterinin makinası bozulduğunda müşteri sadece bozulan parçayı isteyebilir. O zaman hangi parçanın oraya monte edilmediğini işlem sırasında kaydetmediğiniz için büyük sıkıntı yaşayabilirsiniz. Az sayıda parçadan oluşan bir üründe çok sıkıntı olmayabilir. Ama komplike bir cihaz ya da makineyse bu durum sizi bayağı bir yoracaktır.

Bir başka eksik yine kayıt tutmamaya bağlı olarak satın alınan ve montajı yapılan parçaların fiyatlarının bilinmemesi, bitmiş ürün fiyatına tam yansıtılamaması ve buna bağlı olarak imal edilen ürünün maliyetinin detaylı ortaya çıkmaması ve belki de zararına ya da düşük karla satış yapılması. Günümüzde bir çok malzeme ithal geldiğinden dolayı oynak döviz kurları bir çok küçük işletmeye zarar vermektedir. Ancak üretim yapan işletmeler bunu fark etmemektedirler. Çünkü odaklandıkları tek şey ürünün üretilmesi ve gününde teslim edilmesidir. İmalatla uğraşıyorsanız lütfen maliyetlerinizi çok iyi hesaplayın. Farkında bile olmazsınız karlarınız eriyebilir. 

Belirsiz iş tanımları, çalışanlarla iş vereni ya da yöneticiyi karşı karşıya getirebilir. Beraberinde işçilerde zamanla iş verimliliği azalması da oluşabilir. Çünkü işçi, şu soruyu sıkça sormaya başladığında bilin ki bir taraftan da iş aramaya başlamış demektir. "O benim işim değil, her şeyi ben mi yapacağım? Ahmet Mehmet bir şey yapmıyor, onların işini de ben yapıyorum." Bu yüzden çalışanların yapacağı işleri detaylı tanımlayın.