Strateji Üretme Adımları

Çalıştığınız şirket için strateji belirleme konusunda çok deneyimli olmayabilirsiniz sizinle aynı durumda olan pek çok yönetici var. Çünkü strateji üretmek her gün yapılan bir iş değildir. Bazı şirketler yıllarca aynı stratejiyle çalışmalarını sürdürürler ta ki artık eski stratejinin ömrünü doldurduğunu fark edene kadar. Bu aşamada da çoğu strateji danışmanlarının kapısını çalar Harvard Business School profesörlerinden Clay Christensen’in belirttiği gibi stratejik düşünce pek çok şirkette çekirdek yönetici yetkinlikleri arasında yer almaz. Yürütmeciler yönetsel yeterliliklerini problemleri tekrar tekrar ele alıp uğraşarak bilerler. Bununla birlikte strateji değiştirmek genelde yöneticilerin sık sık karşılaştıkları bir görev ya da durum değildir. Şirketler işe yarayan bir strateji buldular mı onu hiç değiştirmeden kullanmak isterler. Dolayısıyla çoğu yönetim ekibi stratejik düşünme rekabeti geliştiremez.

Öyleyse strateji formüle etme pratiğinizin bulunmadığını kabul ederek bir kaç adımdan oluşan bir süreç öneriliebilir. Bu adımlar gerek şirketin dışına gerekse içine bakmayı içeriyor. Çünkü hizmet götüreceğimiz pazar dışarıda, stratejiyi işler kılacak yeterlilikler de içeride bulunuyor.

1.Adım : Tehlike ve Fırsatları Saptamak için Dışarıya Bakın

Strateji en yüksek düzeyde dış ortamı analiz etmeye ve şirketin mali kaynakları insan gücü ve kapasitesinin işe yarar bir avantaj yaratmak için nasıl kullanılabileceğini belirlemekle ilgilenir. Dış ortam her zaman tehlikelerle doludur Alana yeni girenler, nüfus değişiklikleri, size mal  ya da hizmet vermeyi bırakan tedarikçiler, müşterilerinizin başka ürünlere yönelmesi, müşterilerinizin ödeme gücünü azaltan makro ekonomik eğilimler, bir rakibinizin ya aynı kalitedeki bir ürünü çok ucuza ya da çok daha kaliteli bir ürünü aynı fiyata üretip piyasaya sürmesi işiniz açısından bir tehdit oluşturabilir.

Bir strateji bu gibi tehlikelerle başa çıkmasını bilmelidir. Dış ortam aynı zamanda fırsatlarda barındırabilir. Yeni bir teknoloji, hiç el değmemiş bir pazar vb.

Stratejistlerin ilk işi tehdit ve fırsatları belirlemek için dış ortamı aramaktır bunun için şöyle bir yol izleyebilirsiniz.

·       İdareciler bir birim Müdürü ve özel iç görülere sahip bireylerden bir ekip kurun.Ekibin önüne tehditleri ve fırsatları saptama görevini koyun ve rehavete kapılmış ya da statükodan hoşnut kişileri sakın ekibe almayın.

·       Müşterilerin tedarikçilerin ve işkolu uzmanlarının görüşlerine başvurun dışarıdan alınacak görüşler etkili olabilir.

Bazı şirketler özellikle ve teknoloji alanında faaliyet gösterenler bilim insanları ve mühendislerden oluşan ekipleri şirket dışındaki piyasaları rakipleri ve teknik gelişmeleri izlemekte görevlendirirler. Bunlardan beklenen, işlerini tehdit edebilecek unsurlar olup olmadığını saptamak veya işletmenin yönelmesi gereken yeni doğrultulara işaret etmektir. Kurumun içini ve dışarısını gözlemleyen stratejistler şu soruları sormalıdır :

·       İçinde faaliyet yürütmek zorunda olduğumuz ekonomik ortam nasıl?Şu anda ne yönde bir değişim geçiriyor?

·       Kurum düzeyindeki yetkinliklerimiz neler?Bunlar bize rakiplerimiz karşısında ne gibi bir avantaj sağlıyor?

·       Eylemlerimizi destekleyen ya da sınırlayan kaynaklar hangileri?

·       Önümüzdeki kazançlı bir eylem için ne gibi fırsatlar bulunuyor?Çeşitli fırsatlar ve potansiyel eylem doğrultularının içerdiği riskler neler?

2.Adım : Kaynaklar, Kapasite ve Uygulama İçin İçeriye Bakın

Özellikle çalışan sayısı çok olan sabit değeri fazla olan büyük şirketlerde kaynaklar ve iç yetkinlikler strateji tercihiniz bakımından sınırlayıcı olabilir.Örneğin, şirkette gerekli mali sermaye ve elemanlarda yeterli teknik bilgi yoksa elektronik sektöründe henüz kimsenin girmediği bir pazardan yararlanma stratejisi işe yaramayabilir.Aynı şekilde çalışanlardan ciddi bir girişimci davranış bekleyen bir strateji, örneğin eğer elemanlarınız bireysel performansa göre değil de hizmet süresine göre ödüllendiriliyorsa, daha başından ciddi bir  başarısızlık yapılmıştır.

Özellikle böyle insanlarla ilgili olan iç yeterlilikler son derece önemlidir ve çoğu zaman stratejistler tarafından göz ardı edilir. Bir stratejinin başarılı olabilmesi için insan ve diğer kaynaklardan oluşan doğru bir bileşim tarafından desteklenmesi gerekir. Bu kaynaklar stratejiye göre düzenlenmelidir.

 3.Adım : Kaynaklar, Tehlike ve Fırsatları Hedef Alan Stratejiler Düşünün

Clay Christensen, strateji rakiplerine saptadıkları tehlike ve fırsatlara öncelik vermelerini, sonra da herbirini geniş bir şekilde tartışmaya açmalarını  öğütlüyor.Bu tavsiyeye göre bir strateji geliştirme isterseniz şunları da  yapmanız gerekecek :

·       Birden çok seçenek yaratın.Bir işi yapmanın tek bir yolu yoktur.Kimi hallerde iki farklı stratejinin en iyi kısımları birleştirilerek, daha güçlü bir üçüncü strateji meydana getirmek mümkündür.

·       Bütün olguları kontrol edin, bütün varsayımları sorgulayın.

·       Bazı bilgiler eksik olabilir. Belirli bir stratejiyi daha iyi değerlendirmek için ne tür bilgilere gerek duyduğunuzu saptayın. Sonra da o bilgiyi edinin.

·       Bildiğiniz en bilge kişilerin strateji tercihlerini araştırın.Bunu yapmakla strateji ekibiniz içinde gruplaşmayı önleyebilirsiniz.

4. Şirket İçinde Uyum Yaratın

Şirketteki çalışanlar arasında uyumlu bir diziliş yaratmak gerekir.Bahsetmek istediğim düzen, her düzeyde çalışanın stratejiyi kavramasını ve stratejinin yürüyebilmesi için üzerine düşen görevlerin ne olduğunu anlamasını sağlayan koşuldur.Uyumlu bir düzen yaratabilmek için :

İnsanların stratejiyi ve yaptıkları işin ve ona katkısını kavramasını sağlayın.En alt düzeydeki çalışanın bile şirketin amaçlarını kavrayabileceği bir ortam yaratın ve gündelik işinin bunlara nasıl uygun düşeceğini açıklayın.